Onderzoek
Het Instituut Collectie Nederland (nu Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed) deed in 2003 uitvoerig onderzoek naar de sgrafitto’s die Lex Horn in 1965 maakte voor het Amsterdamse Jan Swammerdam Instituut, die gelden als de top op het gebied van Nederlandse monumentale kunst uit de jaren zestig, en kwam met een uitvoerig rapport wat betreft de culturele waardebepaling ervan.
Over het gehele monumentale oeuvre van Lex Horn kwamen zij tot de volgende conclusie:
‘Er moet goed gezorgd gaan worden voor het werk van Horn dat nu nog resteert. Horn’s werk behoort binnen de context van de Nederlandse monumentale wandkunst tot één van de koplopers.’
Publieke belangstelling
Na jaren van veronachtzaming en sloop groeit de publieke belangstelling voor de wederopbouwperiode en haar bijzondere erfgoed, waarvan er al zeer veel is verdwenen. Maar door een zich terugtrekkende overheid, het ontbreken van een eenduidige landelijke visie en van subsidiemogelijkheden, is het behoud van dit unieke erfgoed nog steeds niet verzekerd.
Pioniersrol
De Stichting Lex Horn speelt een belangrijke pioniersrol in de conservering van dit erfgoed, waarbij de sgraffito’s uit het Swammerdam Instituut als een soort vliegwiel hebben gefungeerd. Lang werd er namelijk van uitgegaan dat deze gebouw-gebonden kunst niet los kon worden gezien van de architectuur en de locatie Het werk van Lex Horn en andere belangrijke monumentalisten heeft echter een dusdanige autonome kwaliteit dat het werk ook los kan worden gezien van de architectuur. Naast behoud op oorspronkelijke locatie, is herbestemming in nieuwe architectuur daardoor een reële optie geworden.
Successen
Na jaren van lobbyen is het in samenwerking met Stadsdeel West en de Gemeente Amsterdam gelukt om de twee nog resterende sgraffito’s uit het Jan Swammerdam Instituut (2,75 m hoog 6,70 m breed en 0,20 m dik) te herplaatsen voor het Centraal Station in Amsterdam. Oplevering medio 2018/2020.
Met VORM Ontwikkeling B.V. wordt momenteel gewerkt aan de herplaatsing van de betonreliëfs die Lex Horn in 1960 maakte voor het Biochemisch Laboratorium Clusius in Leiden. Oplevering medio mei 2017.
Sloop gaat door
Maar waar aan de ene kant van de stad werken van Lex Horn op een A-locatie worden herplaatst, worden aan de andere kant nog steeds werken van Horn vernietigd. In Amsterdam Nieuw-West, de wederopbouwwijk van Amsterdam, is onlangs het tegetableau De Doolhof in de Jan Tooropstraat gesloopt. In het pand bevond zich oorspronkelijk ook een wandschildering van Lex Horn.
Actueel
De conclusie van het ICN in 2003 om goed voor het nog resterende werk van Lex Horn te zorgen, is daarmee actueler dan ooit. Dit geldt helaas ook voor de gehele top van de naoorlogse wandkunst.